De tweede golf bevechten met mondkapjes, virus testen en antistof therapie

Als we niet alert zijn, is de tweede golf onontkoombaar

Sinds de Technische Briefing op 22 April van de directeur van het Centrum Infectie Bestrijding van het RIVM lijkt een tweede golf van coronavirus infecties onontkoombaar. Het kabinet staat voor de keuze tussen het snel of het langzaam toestaan van de versoepeling van de tot nu toe genomen maatregelen. Het woord is nu geheel aan de overheid; de bevolking heeft zo goed en zo kwaad als het ging, gedaan wat ze moest doen met als resultaat dat de epidemiologische curve is afgevlakt en de bezetting van de Intensive Care afdelingen gestaag aan het afnemen is.

We hebben sinds het begin van de epidemie in Nederland veel bijgeleerd. Het blijkt dat de ziekte die het virus veroorzaakt het minst gezien wordt bij kinderen en teenagers, de ziekte zich tien tot twintig keer vaker manifesteert bij jongvolwassenen tot 45 jaar en nog eens twee tot drie keer vaker bij personen van middelbare leeftijd en ouderen dan bij de 45-minners. Het beeld wordt gecompleteerd door vast te stellen wie de infectie heeft doorgemaakt zonder ziek te worden. Dit wordt gedaan met antistof testen bij mensen zonder selectie vooraf. Uit onderzoek van het RIVM bij een kleine groep inwoners verspreid over heel het land en het onderzoek van Sanquin onder gezonde bloeddonoren blijkt dat ongeveer 3.5% van de bevolking geinfecteerd is waarbij de meeste infecties bij jong volwassenen worden waargenomen. Uit de combinatie van deze gegevens kun je afleiden dat infecties onder jongvolwassenen vaker zonder ziekteverschijnselen verlopen en dat mensen van middelbare leeftijd en ouderen vaker ziek worden van het virus.

De infectiositeit werd overschat en de effectiviteit van de maatregelen onderschat

Deze getallen hebben enorme consequenties ook al zijn ze incompleet en wellicht een onderschatting, maar blijft staan dat er veel minder mensen geinfecteerd zijn geraakt dan binnen het OMT en het RIVM werd gedacht. Vroeg tijdens de eerste infectiegolf werd de theorie ontwikkeld en gemodelleerd dat het virus zo infectieus was dat,- wat voor maatregelen je ook nam-, zeker 60% van de bevolking in een mum van tijd geinfecteerd zou raken en de overgebleven 40% geen kans op infectie meer zou lopen omdat er groepsimmuniteit optrad en het virus geen voedingsbodem meer had. Zo werd de infectiositeit overschat en de effectiviteit van maatregelen en daarmee de duur van de epidemie onderschat. Zeker 90% van de bevolking is vandaag de dag nog steeds vatbaar voor het virus en het virus blijft een vruchtbare bodem houden.Dat betekent vroeg of laat een tweede golf van infecties afhankelijk van wat het kabinet doet. Er zijn heel wat nieuwe rondes van infectie nodig om aan die 60% te komen met een groot aantal zieken en doden onder de ouderen als gevolg: het wachten is op een vaccin voor ouderen, maar aangezien vaccins vaak mislukken door bijwerkingen in latere fases van ontwikkeling en ouderen een slechtere immuniteit hebben en veel onderliggend lijden, moeten vooral de ouderen er niet op rekenen dat er binnen een jaar of twee een voor hen beschermend vaccin is. Het zou een wonder zijn.

Er was vergeten dat ouderen niet alleen corona kunnen krijgen maar ook ouderdomsziekten hebben

Het aantal zieken door het coronavirus overstijgt de 1000 bij 60-64 jarigen en piekt in de groep van 70-79, terwijl de piek van het aantal sterfgevallen door het virus ligt bij de 80-plussers. Dit is precies de groep waarin ouderdomsziekten zich ophopen en COVID-19 komt daar boven op, dit aspect is veronachtzaamd met twee gevolgen, die nu pijnlijk zichtbaar worden. Als er een ophoping van coronavirus infecties plaats vindt onder de zwakste ouderen met het meeste onderliggend lijden, die in verpleeghuizen en verzorgingshuizen zitten dan is dat het ergste wat er kan gebeuren en daar zijn we pijnlijk van bewust geworden. Het tweede gevolg is dat niet-coronapatienten met acute hart-en vaatziekten het ziekenhuis mijden en huisartsen de grootste moeite hebben om naar een specialist of ziekenhuis te kunnen verwijzen. De groep ouderen moet beschermd tegen het virus en de ziekte die het veroorzaakt, terwijl de jongeren in relatieve vrijheid de economie draaiende houden. Het zal een haast bovenmenselijke logistieke inspanning vergen om de economie weer op gang te krijgen. Een van de eerste zaken waar de overheid voor zal moeten zorg dragen, in weken niet in maanden, is dat voor elke Nederlander genoeg mondkapjes worden opgeslagen en die beschikbaar worden gesteld en uitgedeeld aan iedereen, omdat de jongeren niet weten dat ze besmettelijk zijn en de ouderen hun kinderen en kleinkinderen willen zien.

De 60-plussers moeten beschermd tegen de optelsom van ouderdomsziekten en luchtweginfecties

De opheffing, snel of langzaam, van de sociale afstands-maatregelen zullen vroeg of laat voor een tweede infectiegolf zorgen. We zullen dat moeten accepteren, maar dan moeten wel de ouderen optimaal beschermd, beter dan tot nu toe. Nederland heeft 17 miljoen inwoners waarvan 12.7 miljoen jonger dan 60 jaar. Die moeten zoveel mogelijk aan het werk kunnen. Dat is virologisch verantwoord als je niet de verspreiding van het virus maar de ernst van de ziekte als leidraad neemt. Ongeveer 4.3 miljoen Nederlanders zijn 60-plus, dit is de groep die ik zou beschermen tegen infectie. Je kan ook de 3.3 miljoen 70-plussers nemen of de 2.4 miljoen 80-plussers. De 60-plusser groep is de meest logische om te beschermen tegen de gevolgen van een coronavirus infectie omdat deze groep valt onder het Rijksvaccinatie programma van het RIVM. Aan 60-plussers wordt vanwege hun verslechterde afweersysteem aangeraden zich te laten vaccineren tegen griep, pneumococcen pneumonie en gordelroos en soms ook kinkhoest, allemaal ziekteverwekkers die op de oudere leeftijd ellende veroorzaken.

De huisarts kan met mondkapjes, virus testen en antistof therapie de tweede golf aan

Ik stel voor zo snel mogelijk de productie van hyperimmuun globuline, -dat al wordt geproduceerd door Sanquin voor zo’n 1000 mensen-, op te schalen naar een voorraad genoeg voor 25.000 ouderen. Deze zogeheten passieve immunisatie zouden alle 60-plussers moeten krijgen bij het eerste teken van kortademigheid, bij voorkeur al bij de huisarts. En dat betekent dat op de kortst mogelijke termijn bij elke huisartsenpraktijk afname van speeksel of een wattenstaafje voor testen op virus in de neuskeelholte mogelijk moet zijn en dat de uitslag binnen uren bekend is. Dan kan meteen een injectie met antistoffen gegeven zolang het vaccin nog niet beschikbaar is. Het op orde krijgen van de logistiek voor het opstarten van de economie door de jongeren en van de logistiek voor het beschermen van de ouderen, moeten de allerbelangrijkste prioriteiten van de overheid zijn. Het op orde zijn van deze logistiek is het belangrijkste criterium om nu tot versoepeling van maatregelen over te kunnen gaan. Als daaraan is voldaan, kunnen we de tweede golf van coronavirus infecties aan.